Ağrı, Yani adını dağından alan şehir. Türkiye’nin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı manzarasına karşı şehrin yöresel yemeklerini tatmak için bir gün mutlaka buralara uğramalısın
İshak Paşa Sarayı, Eski Bayezid Cami gibi simge yapıları ve Nuh Tufanı efsanesi, Nuh’un gemisi, Yaşar Kemal’in romanına konu olmuş Ağrı Dağı efsanesi gibi değerleri ile öne çıkan Ağrı, Doğu Anadolu Bölgesi’nin ve Türkiye’nin görülmeye değer yerlerinden biri.
Şehrin kültürel ve doğal güzelliklerini yakından görmek, Türkiye’nin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı manzarasına karşı şehrin yöresel yemeklerini tatmak için bir gün mutlaka buralara uğramalısın. Tatilini geçireceğin günler boyunca günün yorgunluğunu atacağın konforlu bir yere ihtiyacın olacak. Bunun için seyahatini planlarken Ağrı Otelleri arasından birini seçip yerini ayırtmayı unutma.
Ağrı’ya Ne Zaman Gidilir?
Ağrı’nın iklimi karasal ve sert bir iklim. Yani şehirde kış ayları gerçekten soğuk ve karlı geçiyor. Kültür turizmi için buraya gelme planı yapıyorsan bol bol yürüyeceğini düşünerek sıcak ve kurak yaz aylarını da tercih etmemeni öneriyoruz.
Ağrı’yı gezmek için en iyi zaman ilkbahar ve sonbahar ayları diyebiliriz. Tabii ki Ağrı’da kayak deneyimi yaşamak istiyorsan Küpkıran Kayak Merkezi’nin yenilenen pistleriyle buluşmak için kış aylarında şehre gelmeyi de tercih edebilirsin.
Ağrı’nın Doğal Güzellikleri
1. Ağrı Dağı
İşte Türkiye’nin en yüksek dağı tüm heybetiyle karşında! Büyük Tufan’ın ardından Nuh’un gemisine ev sahipliği yaptığına inanılan efsanevi Ağrı Dağı… Aslında bu dağın büyük bir bölümünün Iğdır sınırları içinde olduğunu biliyor muydun?
Her yıl, yerli ve yabancı çok sayıda dağcı tarafından ziyaret edilen Ağrı Dağı’nın en yüksek noktası 5137 m ile Büyük Ağrı yani Atatürk Zirvesi. İki zirveli bu dağın Küçük Ağrı olarak anılan İnönü Zirvesi ise 3898 m. Ağrı Dağı volkanik dağ özellikleri göstermesiyle de dikkat çekiyor.
Ağrı Dağı, farklı dillerde farklı isimlerle anılmış. Ararat, Kuh-i Nuh ve Cebel’ül Haris bu isimler arasında daha çok öne çıkanlar olarak sayılabilir. Eğer görmek istersen Büyük Tufan efsanesine can veren Nuh’un gemisinin izi de Ağrı Dağı’nın güney yönünde Telçeker ile Üzengili köyleri arasında doğal bir iz olarak ziyarete açık. Geminin oturduğu yer olarak inanılan alan halk arasında Cudi Dağı olarak anılıyor.
2. Balık Gölü
Ağrı’nın doğal güzelliklerinden bahsedeceksek Balık Gölü’nü ilk sıralara koymak gerek. Türkiye’nin en yüksek göllerinden biri olan Balık Gölü’nün denizden yüksekliği 2241 m. Aras Dağları üzerinde yer alan bu lav set gölü, çevre köyle içme ve kullanma suyu sağlaması açısından da oldukça değerli.
Adını gölde yetişen kırmızı benekli alabalıklardan alan Balık Gölü, içindeki küçük ada sayesinde kadife ördek türünün kuluçkaya yatması için de alan sağlıyor. Burada yılın 5 ayı, göl yüzeyi donduğunda buzlar kırılarak, balıkçılık yapılıyor.
3. Keşişin Bahçesi
Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde, Eski Doğubayazıt’ın alt tarafında yer alan geniş ve yeşil bir bahçe, Keşiş Bahçesi. Magazin seveler için hemen söyleyelim, hepimizin bildiği, dilden dile anlatılagelen büyük bir aşk hikayesinin bu bahçede geçtiği söyleniyor. Kerem ile Aslı hikayesinden bahsediyoruz! Ağrı Dağı’nı geçip gelen Kerem’in Aslı ile buluştuğu yerin bu bahçe olduğu söyleniyor. Sen de Ağrı ziyaretin sırasında bu büyük aşkın filizlendiği bahçeye uğramayı unutma.
4. Diyadin Kaplıcaları
Ağrı’da termal turizm açısından önemli bir yere sahi olan Diyadin Kaplıcaları, ilçe merkezine 5 km uzaklıkta yer alıyor. Buradaki kaplıca bölgesi geniş bir alana yayılıyor. Bu geniş alan içinde Yılanlı, Davut, Tunca ve Köprü kaplıcaları mevcut. Kaplıca tatiline Diyadin’e gelmek isteyenler için çevrede pek çok tesis bulunuyor.
5. Kudret Köprüsü
Köprü Kaplıcası’na gidersen dünyada benzeri olmadığı söylenen bir doğal köprü olan Kudret Köprüsü’ne de uğrayabilirsin. Evliye Çelebi, Seyahatnamesinde burayı Germ’ab-ı ibretnüma olarak adlandırmış. 30 m yüksekliğe ve 30 m genişliğe sahip köprüden Murat Nehri’ni kaplıcaları izlemek mümkün.
6. Diyadin Kanyonu
Ağrı’nın muhteşem manzaralarından birini görmek için Diyadin Kanyonu’nu görülecek yerler listene mutlaka eklemelisin. Ortasından geçen Murat Nehri ile Diyadin Kanyonu oldukça dikkat çekici görünüyor. Kanyon çevresinde bulunan mesire alanlarında vakit geçirmek mümkün.
7. Meteor Çukuru
Her yıl çok sayıda turistin ilgi odağı olan Meteor Çukuru, Doğubayazıt’ın doğusunda bulunuyor. Karstik bir çöküntü olan çukur, 60 m derinliğe ve 35 m çapa sahip. Halk arasındaki söylentiden yola çıkılarak, 1892 senesinde bir gece bir göktaşının bu bölgeye düştüğü ve sarsıntıyla bu çukurun açıldığı söyleniyor.
8. Meya Mağaraları
Günbuldu Mağaraları olarak da tanınan Meya Mağaraları, Diyadin’e bağlı Günbuldu Köyü’nde yer alıyor. Köyden 400 m mesafede, antik kent görünümündeki bir alanda tarihi kalıntılar ve mağaralar bulunuyor. Fazlaca tahrip edilmiş bir alan olsa da burada farklı kültürlerin izleri görülebiliyor.
9. Buz Mağarası
İçinde yer alan buz tabakaları nedeniyle Buz Mağarası olarak anılan oluşum, Doğubayazıt’a yaklaşık 30 km uzaklıkta yer alıyor. Hallaç Köyü yakınındaki mağaranın derinliği 8 m ve genişliği 50 m. Elips şeklindeki mağaranın bulunduğu çukur alan fazlaca soğuk olduğu için mağara içindeki su sürekli donuyor. Mevsimlere göre mağara içindeki hava değişiyor. Dışarıdan süzülen gün ışığı mağaraya vurduğunda buzlar üzerinde oluşan renk ve ışık oyunlarını görmelisin.
10. Tendürek Dağı
Büyük Tendürek ve Küçük Tendürek olarak ikiz volkanik koniden oluşan ve sönmüş bir volkanik dağ olan Tendürek Dağı’nın en yüksek noktası 3533 m. Dağcılık ile ilgilenenler burayı da sıklıkla ziyaret ediyor. 3291 m yüksekliğindeki Küçük Tendürek’in zirvesinde 400 m genişliğinde bir krater gölü yer alıyor.
Ağrı’da Görülecek Tarihi Yerler
1. İshak Paşa Sarayı
Yüksek bir tepenin üzerine kurulmuş olan İshak Paşa Sarayı, Ağrı’nın simgesel yapılarından biri. 1685 senesinde yapımına başlanan saray, 1784 senesinde tamamlanmış. Sarayın anıtsal taç kapıları, Selçuklu sanatı özelliklerini taşıyan kabartmaları ve zengin süslemeleriyle oldukça dikkat çekici. Sarayın genel mimarisinde yer alan el oyması işlemeler kesinlikle görülmeye değer.
Tarih için olduğu kadar sanat tarihi açısından da önemli bir yere sahip olan İshak Paşa Sarayı, Osmanlı döneminde Ağrı’da yapılan en büyük ve en önemli mimari eser olarak anılıyor. Saray, yılın her döneminde ziyaret edilebiliyor.
2. Urartu Kalesi
Doğubayazıt Kalesi olarak da anılan Urartu Kalesi, sarp kayalıklar üzerine kurulmuş. Günümüze gelene kadar oldukça fazla zarar görmüş olsa da bu kale, tarihe tanıklık etmiş bir yapı olarak oldukça önemli. Kalenin yapım yılı tam olarak bilinmese de kale içindeki mezarlara ve mimari kalıntılara bakılarak Urartular dönemine ait olduğu söyleniyor.
3. Eski Bayezid Camii
Doğubayazıt Kalesi’nin hemen yanında bir yamaç üzerinde yer alan Eski Bayezid Camii, I. Selim zamanında, Çaldıran Savaşı’ndan sonra (1514) kalenin Osmanlı topraklarına katılmasının ardından inşa edilmiş. Merkezi kubbeli ve tek minareli bu tarihi caminin mimarisinde ve detaylarında sadelik hakim. Farklı renklerde kesme taşlar ile sade şekilde inşa edilmiş bu cami oldukça estetik bir görünüme sahip.
4. Ahmed-i Hani Türbesi
İshak Paşa Sarayı’nın üst kısmında yer alan Ahmed-i Hani Türbesi, 1651 senesinde doğmuş olan Ahmedi Han’a ait. Bulunduğu bölgenin en fazla ziyaret edilen türbesi olan yapı, Doğubayazıt’da 8 km uzaklıkta yer alıyor. Türbenin yanında sonradan yapılmış bir de cami var.
5. Şoşik Kalesi
Dik bir dağ üzerinde konumlanmış olan Şoşik Kalesi, Ağrı’nın Karlıca Köyü’nde yer aldığı için Karlıca Kalesi olarak da anılıyor. Kalenin yapılışı ile ilgili kesin bir bilgi bulunmuyor. Evliya Çelebi’nin Seyahatname eserinden yola çıkılarak Akkoyunlular tarafından yapıldığı düşünülüyor.
6. Hamur Kümbeti
Ağrı’da gezilecek yerlerden biri de ilginç mimarisi ile dikkat çeken Hamur Kümbeti. Türbenin ne zaman ve kim tarafından yapıldığı kesin olarak bilinmiyor. Ancak türbenin girişinde yer alan ve tahrip edilmiş kitabenin alt kısmına dikkatli bakıldığında Arapça 1227 tarihinin görüldüğü söyleniyor. Bu da miladi olarak 1812-1813 yıllarına denk geliyor.
Türki ve İslam türbe mimarisinin genel özelliklerinden daha farklı şekilde inşa edilmiş Hamur Kümbeti, uzaktan bakıldığında bir sandukaya benziyor. Kümbet, Ağrı şehir merkezine 13 km uzaklıkta bulunuyor.
Ağrı’nın Kayak Merkezleri
1. Bubi Dağı Kayak Merkezi
Kış aylarında Ağrı’da kayak deneyimi yaşamak istiyorsan şehrin öne çıkan kayak merkezlerini ziyaret edebilirsin. Bunlardan ilki şehir merkezine 20 km uzaklıkta olan Bubi Dağı Kayak Merkezi. Kış sporlarına ilgi duyan çok sayıda gezgin, günübirlik geziler ya da daha uzun tatiller için buraya geliyor. Burada kayak için en ideal dönem aralık ve nisan ayları arasıymış. Ağrı gezi planını bu tarihlere denk getirip şehirde keyifli bir kayak deneyimi yaşayabilirsin.
2. Küpkıran Kayak Merkezi
Küpkıran Kayak Merkezi de Ağrı’da kayak tatili için gidebileceğin popüler yerlerden. Burası şehir merkezine yakın konumda olduğu için kolaylıkla ziyaret edebileceğin bir kayak merkezi. 800 m uzunluğa sahip iki kayak merkezinin yanı sıra acemiler için kızak pistine de sahip olan kayak merkezinde telesiyej, kafe, restoran gibi imkanlar da var.
3. Güneykaya Kayak Merkezi
Ağrı’nın Eleşkirt ilçesinde yer alan Eleşkirt Güneykaya Kayak Merkezi, kayak ve kızak gibi kış sporları ile gezine renk katmak için gidebileceğin yerlerden bir diğeri. Burası, şehir merkezine 43 km uzaklıkta yer alıyor. Kayak merkezi içinde yürüyüş parkuru ve çocuklar için oyun parkı da bulunuyor. Bölgede kalabileceğin yerler ve günübirlik tesisler mevcut. Ayrıca kayak malzemelerini de buradan temin edebilirsin.
Ağrı’nın Yöresel Yemekleri
Ağrı mutfağının en tanınmış yemeği Abdigör Köftesi. Ağrı’nın en meşhur lezzetinin diğer köftelerden farkı, kıyma ile değil de tokmakla dövülen et ile yapılıyor olması. Bu lezzeti, Ağrı restoranlarının çoğunda bulabilirsin.
Ağrı’da et kadar balık da tüketiliyor. Balık Gölü üzerinde yer alan tesislerde yetiştirilen alabalıklar oldukça lezzetli, mutlaka denemelisin.
Buğdaydan yapılan ve tereyağı ile sarımsaklı yoğurt eşliğinde servis edilen Ağrı usulü haşıl, kıymasız bir mantı olan hengel, ayran aşı, Ağrı usulü bir tatlı olarak yumurtasız murtuğa, uzun uğraşlar gerektirse de bayram sofralarını en güzel şekilde süsleyen ve tavşan etiyle yapılan halise, Göşteberg et ve Çiriş ketesi gibi lezzetler de Ağrı’nın yöresel yemekleri arasında sayılabilir.
